Trong quá trình phát triển kinh doanh, việc lựa chọn mô hình tổ chức phù hợp là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến hiệu quả và sự bền vững của hoạt động sản xuất kinh doanh. Hai mô hình phổ biến hiện nay là hợp tác xã và hộ sản xuất kinh doanh, mỗi mô hình sở hữu những ưu điểm và hạn chế riêng.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bản chất của hai mô hình, so sánh so sánh hộ kinh doanh và hợp tác xã để bạn có căn cứ lựa chọn mô hình tối ưu nhất cho hoạt động kinh tế của mình.
Mục lục Hiện
Hợp tác xã (HTX): Là tổ chức kinh tế tập thể tự chủ, được thành lập tự nguyện bởi ít nhất 5 thành viên, nhằm hỗ trợ lẫn nhau trong hoạt động sản xuất, kinh doanh để đáp ứng nhu cầu chung của các thành viên. HTX có tư cách pháp nhân và hoạt động như một loại hình doanh nghiệp nhưng không phải là doanh nghiệp.
Hộ sản xuất kinh doanh (HKD): Là loại hình kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ
So sánh hộ kinh doanh và hợp tác xã
Để lựa chọn mô hình phù hợp, doanh nghiệp cần hiểu rõ những điểm tương đồng và khác biệt giữa hai mô hình này. Việc so sánh này sẽ giúp làm rõ ưu – nhược điểm và phạm vi áp dụng thực tế của từng mô hình. Cụ thể:
Theo định nghĩa, có thể nhận thấy một số điểm tương đồng giữa hợp tác xã và hộ kinh doanh cá thể như sau:
Tiêu chí | Hợp tác xã (HTX) | Hộ kinh doanh cá thể (HKD) |
Người đại diện theo pháp luật | Chủ tịch hợp tác xã là người đại diện pháp luật | Chủ hộ kinh doanh là đại diện pháp luật. |
Tư cách pháp nhân | HTX có tư cách pháp nhân độc lập, được công nhận là tổ chức pháp lý riêng biệt, có quyền ký kết hợp đồng, đứng tên tài sản, chịu trách nhiệm pháp lý. | HKD không có tư cách pháp nhân, cá nhân hoặc hộ gia đình tự chịu trách nhiệm trực tiếp, không đứng tên tổ chức riêng biệt. |
Số lượng thành viên | HTX yêu cầu tối thiểu 5 thành viên trở lên, gồm cá nhân, tổ chức cùng mục tiêu hợp tác phát triển kinh tế tập thể. | HKD do 1 cá nhân hoặc hộ gia đình thành lập |
Vốn góp vốn điều lệ | Có yêu cầu về vốn điều lệ tối thiểu, tùy thuộc vào loại hình và quy định pháp luậtVốn góp của thành viên chính thức được thực hiện theo thỏa thuận và theo quy định của Luật này và Điều lệ về vốn góp tối thiểu và vốn góp tối đa. Vốn góp tối đa không quá 30% vốn điều lệ đối với hợp tác xã và không quá 40% vốn điều lệ đối với liên hiệp hợp tác xã. | HKD không có yêu cầu vốn điều lệ tối thiểu. Việc đăng ký số vốn điều lệ hoặc số vốn góp là tùy chọn của chủ hộ kinh doanh. |
Trách nhiệm pháp lý | Các thành viên HTX chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi vốn góp vào hợp tác xã, giảm thiểu rủi ro cá nhân. | Chủ hộ kinh doanh chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản cá nhân, bao gồm cả tài sản riêng và tài sản hộ. |
Mục tiêu hoạt động | Mục tiêu chính là phát triển kinh tế tập thể, nâng cao lợi ích chung và đời sống các thành viên, bên cạnh mục tiêu lợi nhuận. | Mục tiêu chủ yếu là tạo ra lợi nhuận cho cá nhân hoặc hộ gia đình chủ hộ. |
Quy mô hoạt động | HTX hoạt động theo mô hình tập thể, có quy mô lớn hơn, có thể mở rộng hoạt động trên nhiều địa bàn khác nhau. | HKD thường có quy mô nhỏ, hoạt động chủ yếu tại địa phương, không có khả năng mở rộng lớn như HTX. |
Chế độ kế toán và thuế | HTX phải thực hiện kế toán theo chuẩn mực kế toán Việt Nam. HTX phải đóng lệ phí môn bài, thuế TNDN, thuế GTGT và phải lập báo cáo tài chính đầy đủ theo quy định. | HKD áp dụng chế độ kế toán đơn giản, kê khai thuế thu nhập cá nhân, thuế TNCN và lệ phí môn bài. |
Quy trình thành lập | Thành lập HTX cần tuân thủ các quy định của Luật Hợp tác xã, có thủ tục phức tạp hơn, mất thời gian chuẩn bị hồ sơ, họp thành viên, đăng ký với cơ quan quản lý. | Thủ tục đăng ký HKD đơn giản, nhanh gọn, chỉ cần đăng ký tại cơ quan quản lý địa phương, thời gian đăng ký nhanh. |
Khi lựa chọn mô hình tổ chức kinh doanh, nhiều cá nhân và tổ chức thường băn khoăn giữa việc thành lập hợp tác xã hay hộ sản xuất kinh doanh. Vậy mô hình hợp tác xã có những ưu điểm gì nổi bật hơn so với mô hình hộ sản xuất kinh doanh? Dưới đây là những ưu điểm quan trọng khi lựa chọn mô hình hợp tác xã: